از کیومرث تا سوشیانس
اشاره:
عقیده به ظهور «موعود» مخصوص به دین یا ملتخاص نیست. هر یک از ملل منتشر در عالم به نوعى براى این اعتقاد اقرار آوردهاند و براى رهایى جهان از چنگال ظلم و تباهى ، ظهور منجى آخرالزمان را انتظار مىکشند.
«سوشیانس مزدیسنا» به منزله «کرشناى» برهمنان و «بوداى پنجم» بودائیان مورد قبول همه زردشتیان مىباشد، آنان منتظر سه موعود مىباشند و قائل به وجود هزار سال فاصله میان هر یک از آنانند. «این موضوع در اوستا و کتب پهلوى و پازند و پارسى مشروحا با یک زبان شاعرانه و تعبیرات بسیار دلکش و عالى بیان شده است در اوستاى عهد ساسانیان نسک مخصوصى راجع به سوشیانس بوده است» بنابر اعتقاد زردشتیان ، طول جهان دوازده هزار سال خواهد بود که خود به چهار دوره یا عهد سه هزارساله تقسیم مىشود.
با مراجعه به منابع دینى زردشتیان بویژه فصل اول «بندهشن» دریافته مىشود که در سه هزار سال آغازین از عمر جهان ، اهورا مزدا عالم روحانى فروهر را آفرید و پس از آن ، جهان جسمانى را پدیدار ساخت، عمر این دوره از حیات جهان نیز سه هزارسال بطول انجامید.
در عهد سوم ، طغیان اهریمن موجب پدیدار شدن تباهى و رنجشد تا آنکه در سه هزارساله چهارم، زردشت نمودار گردید.
دهمین هزاره ، سرآغاز سلطنت پیامبر ایرانى است.
در آغاز هر یک از هزاره یازدهم و دوازدهم بالاخره ، آخرین هزاره از عمر جهان پسران زردشت نمودار خواهند شد.
به هر «سه پسر زردشت که در آخرالزمان تولد یا بند سوشیانس نام دادهاند بخصوص این اسم براى تعیین آخرین موعود تخصیص یافتهاست و او آخرین مخلوق اهورا مزدا خواهد بود. دریسنا26 فقره 10 آمده است:
«ما به فروهر پاکان از نخستین بشر کیومرث تا سوشیانس درود مىفرستیم»
با این مقدمه به سراغ «موبد موبدان» اسفندیارى ، عالم روحانى زردشتین ایران مىرویم تا در محل انجمن زردشتیان ، با ایشان درباره «موعود» گفتگو کنیم.
موعود: لطفا مختصرى درباره تاریخ موضوع موعود در آیین زرتشتبفرمایید؟
موبد اسفندیارى: به طورى که مىدانید در مذهب زرتشتى عقیده به موعود آینده یا "سوشیانت" یکى از عقاید بسیار قدیم ایرانى است و نیاکان ما حتى پیش از زرتشتبه ما بشارت داده بودند که امیدوار باشیم که پایان شب سیه سپید است و این امید باعثشد که ایرانیان بعد از هزار سال تحمل ظلم و ستم ضحاک تازى یعنى حکومتبابلیها و کلدانیها وقتى که کاوه آهنگر قیام کرد و آن چرم پاره پیش بندش را سر نیزه کرد و به قصد خونخواهى راه افتاد مردم هم دنبالش رفتند و ضحاک را شکست دادند و فریدون را بر تخت نشاندند. این از مظاهر امید و امید داشتن بود. در مقابلش یکى از عقاید بوداییها این است که هر وقت گرفتار سختى و زحمت فوق العادهاى شدند خودکشى کنند و در مذهب بوداییها خودکشى یکى از کارهاى صواب شمرده مىشود که آن را «هاراکیرى» مىنامند و معتقدند که این افراد مستقیم مىروند نیروانا. نیروانا هم یعنى نابودى و مىگویند که ما در اصل نابود بودیم و به خاطر گناهى که کردیم خداوند این کالبد هستى را به ما داد وقتى هم مردیم دیگر از هر رنج و بلایى آسوده مىشویم.
موعود: یعنى مىفرمایید اعتقاد به منجى موعود در دین زرتشت منشا صرفا امیدآفرینى دارد؟
موبد اسفندیارى: بله فقط امید است البته بعدا مىبینیم که یکى از پادشاهان ایران قبل از زردشتبه نام کیخسرو زنده از دنیا رفته است و جزء جاودانیهاست. الان ما نمازى داریم به نام نماز تندرستى و براى عده زیادى از اینها نماز تندرستى مىخوانیم یعنى نمردهاند، مثلا بهرام شاه ورجاوند ، دستور پشوتن ، کیخسرو پادشاه، هوشیدرماه و سوشیانت را جزء جاودانیها مىدانیم که بعد از اینکه بشر با نیروى خودش شر را شکست مىدهد زمین آماده مىشود براى پیشبرد خیر. آن وقت این موعود آینده مىآید. که این موعود آینده پیش از زرتشتسه گروهبودهاند:یکى هوشیدران (خردمندان) سوشیانتها(خیرخواهان) و فرشوکرتها (نوکنندگان) و معتقدند خداوند همیشه اینها را زنده نگه مىدارد تا بشر را راهنمایى کنند. زرتشت هم وقتى ظهور فرمود گفت: «که من هم یکى از این سوشیانتها هستم . یعنى من از خیرخواهان شما هستم.»
موعود: لطفا بفرمایید در کدامیک از منابع دینى شما به ظهور موعود اشاره شده است؟
موبد اسفندیارى: بله در فروردینیشت. مىدانید که تمام یشتها بجز یکى دو تا متعلق به زمانى قبل از زرتشت است.
موعود: سوشیانتیا سوشیانس از نظر لغوى یعنى چه ؟
موبد اسفندیارى: یعنى خیرخواه ، شیانتا یعنى آرزومند، آرزو کردن ، خواهش کردن و «ساو» که بعدا به «او» تبدیل شد یعنى خوبى. پس سوشیانتیعنى خیرخواه.
ما معتقدیم که این فرمانده روز آخرت یعنى قیامتیک نفر خواهد بود به نام سوشیانت و سوشیانتیعنى هم خیرخواه و هم نجاتدهنده ولى البته او نمىآید دین جدیدى دایر کند او مىآید عدل و داد و انصاف را در دنیا رواج بدهد پیش از ظهورش دنیا مثل امروزه گرفتار جنگ و جدال و بىانصافى و مردم آزارى و تقلب و دروغگویى و هر گونه بداندیشى و بدگفتارى و بدکردارى هست و او مىآید براى اینکه نیک اندیشى و نیکگفتارى و نیککردارى و عدل و داد و صلح و دوستى را در پیش عالمیان برقرار کند. پس همراه سوشیانتیک عدهاى از ارواح درگذشتگان پاک و پارسا هم به همراه او خواهند آمد و در رکاب او براى پیشبرد مرامشان همراهى خواهند کرد.
موعود: بفرمایید طبق اعتقاد شما ماموریتسوشیانت در وقت ظهور چیست؟
موبد اسفندیارى: ما معتقدیم که این سوشیانت وقتى مىآید دین تازهاى نمىآورد بلکه مىخواهد عدل و داد را برقرار کند و البته شرط دارد. به شرطى که ما (بشر) زمینه را آماده کرده باشیم براى شنیدن حرفهایش و گرنه ، نه او خواهد آمد و نه خدا او را خواهد فرستاد و انسان وظیفه مهمى دارد در از بین بردن شر.
موعود: ظهور سوشیانت چه علائم و نشانههایى دارد؟
موبد اسفندیارى:نوشتهاند اول سه تا سوشیانت مىآیند. اولى که مىآید خورشید ده شبانهروز در وسط آسمان مىایستد و غروب نمىشود، دومى که مىآید خورشید 20 روز وسط آسمان مىایستد و غروب نمىشود و وقتى سوشیانتیعنى آخرین موعود مىآید خورشید یک ماه تمام وسط آسمان مىایستد و غروب نمىکند: هنوز کسى نفهمیده که مقصود و فلسفه این حرف چیست، چون اینجور چیزها اغلب نتیجه و معنى فلسفى دارد. مثلا وقتى مىگوییم که فلان پیغمبر کور را بینا کرد یا مردهاى را زنده کرد مردم ساده و عوام همان ظاهرش را مىگیرند در حالیکه در واقع کور آدم نفهم و نادان و بىعلم است وقتى دین پیدا کرد ، علم پیدا کرد مثل کورى بوده است که بینا شده است و مىگوییم:
بود مرده آنکس که نادان بود که بىدانشى دشمن جان بود.
موعود: ببخشید جناب موبد منظور من معجزات نبود. سؤالم این است که وقتى سوشیانتبخواهد ظهور کند چه علائم طبیعى در زمین و آسمان و یا در خود اجتماع به وجود خواهد آمد؟
موبد اسفندیارى: اینها تمام فرضیه است هر چه هم که بگوییم فرضیه است.
ما ز آغاز و ز انجام جهان بىخبریم اول و آخر این کهنه کتاب افتاده است
موعود: ضمن صحبتهایتان فرمودید که مؤمنان باید خودشان را آماده کنند براى ظهور سوشیانت این آماده شدن به چه معنى است؟
موبد اسفندیارى: یکى از موبدان زمان ساسانى این مطلب را گفته است که سوشیانت وقتى مىآید که شما همه یکى باشید متحد، یکدل و یکزبان باشید و زندگى مسالمتآمیز با هم داشته باشید.
موعود: آیا سوشیانت (موعود زرتشتیان) به هنگام ظهور یارانى هم دارد؟
موبد اسفندیارى: بله تمام این جاودانیها از یاران او محسوب مىشوند.
موعود: با پوزش از جناب موبد و تشکر از ایشان که علىرغم وجود مشکلات و مراجعه کنندگان فراوان چنددقیقهاى از وقتخود را براى پاسخگویى به سؤالهاى ما اختصاص دادند. امیدواریم در فرصتى دیگر امکان پاسخگویى به دیگر سؤالها را فراهم سازند.
ماهنامه موعودـ شماره2
|
